Beleef GEO
Filmhuis GeoparkHGV
bijgewerkt 28-03-2023
Het ontstaan van het Geopark gebied
Het ijskoude verleden van de Utrechtse Heuvelrug
Utrechts Landschap, 12.25 min, Marcel Creemers
Korte film over het ontstaan van de Utrechtse Heuvelrug. De Plantage Willem III maakt onderdeel uit van de Utrechtse Heuvelrug Hier bevinden zich diverse sneeuwsmeltwaterdalen uit de laatste ijstijd.
Natuurgeweld in het midden van Nederland
RQ Productions Doorn, 23.01 min, Marcel Creemers
Reconstructie van de wisselende landschappen in het midden van Nederland in de laatste kwart miljoen jaren, als gevolg van een schommelend klimaat. Onze regio is door natuurgeweld meermalen grondig verbouwd. Geen van ons heeft het gezien en geen van ons zal het ooit zien. Daarvoor leven wij veel te kort.
Hoe de Rijn door Nederland stroomde
3.12 min, Marcel Creemers
gebaseerd op vele jaren werk van Universiteit Utrecht, de Haas e.a.
Deze video laat zien hoe de Rijn zich ontwikkelde tijdens de laatste 7000 jaren. Het is een animatie op basis van een wetenschappelijke publicatie van Tjalling de Haas uit 2018. Waar en hoe het water van de Rijn precies heeft gestroomd weten we niet. Maar we weten wel waar de Rijn zand heeft afgezet. Dat zit grotendeels nog in de bodem.
Wie de lagen modder kan lezen vindt een prachtig natuurarchief
15.25 min RTV Utrecht
Een verdwaalde wandelaar heeft ze misschien gezien: onderzoekers Wim Hoek van de Universiteit Utrecht en Emmy Lammertsma van Biax. Samen trokken ze - gewapend met een grondboor - naar een klein afgesloten natuurgebied van het Utrechts Landschap in de buurt van Odijk. Op zoek naar sporen uit het verleden die meer kunnen vertellen over hoe het gebied er honderden jaren geleden uit zag.
De Utrechtse Heuvelrug was ooit een landbouwgebied
4.34 min, Marcel Creemers
Ongeveer 2500 jaren geleden was de Utrechtse Heuvelrug een groot open landbouwgebied. Er stonden duizenden boerderijen en er werkten tienduizenden mensen. Deze video is een reconstructie op basis van recente archeologische ontdekkingen met behulp van lidar technieken door Landschap Erfgoed Utrecht.
Geschiedenis Utrechtse Heuvelrug | Uit in de Heuvelrug
2.06 min, Provincie Utrecht
De Utrechtse Heuvelrug is een bijzonder natuurgebied midden in Nederland. Meer dan een miljoen bezoekers per jaar weten de weg naar de Utrechtse Heuvelrug al te vinden om er te genieten van een mooie wandeling of fietstocht. In de video is onder meer te zien hoe de Utrechtse Heuvelrug is ontstaan en hoe stedelingen uit het westen er hun plek vonden en prachtige buitenplaatsen lieten bouwen. De video is gemaakt in opdracht van de Provincie Utrecht.
Utrechters en het landschap
12.04 min, RTV Utrecht
In deze aflevering maken we een tijdreis door de eeuwen heen. We kijken wat de invloed is van de natuur op de geschiedenis, en hoe Utrechters hun landschap hebben veranderd.
Levende Monumenten - De wolf van de Utrechtse Heuvelrug
13.05 min, RegioTV De Bilt
Natuurgebied De Blauwe Kamer, dat deel uitmaakt van het Utrechts Landschap, geeft een realistisch beeld hoe de Utrechtse Heuvelrug er in het verleden heeft uitgezien. Dat was de tijd dat de wolf en zijn prooidieren het landschap bepaalden. Na eeuwen vervolging door de mens is de wolf weer terug in Nederland. Hij heeft zich gevestigd op de Veluwe. Patrick Greeven van IVN De Bilt ziet een toekomst voor de wolf op de Heuvelrug en, bij de juiste omstandigheden, tot De Bilt aan toe.
Geosites, soms ook Aardkundig Monument
De Grebbeberg
3.08 min, Marcel Creemers
De Grebbeberg is opgestuwd door landijs in de voorlaatste ijstijd, zo'n 150.000 jaren geleden. In de warme periode daarna is hij deels weggespoeld door de Rijn. Daarom zit er een "gat" in de stuwwal tussen Rhenen en Wageningen. In deze video kun je zien dat er heel veel water is ten zuiden van de Grebbeberg. Daarin ligt het natuurgebied de Blauwe Kamer, een vogelgebied bij uitstek, maar er zijn ook grote grazers.
Lange en Korte Duinen
2.17 min, Marcel Creemers
Deze duinen zijn een gigantische zandbak in het naaldbos van de Utrechtse Heuvelrug. Je krijgt er een bijna-woestijn-ervaring als je er loopt.
Oostbroek en Niënhof
2.24 min, Marcel Creemers
De Rijn heeft op veel plaatsen in ons landschap gelopen. Zo'n 3000 jaren geleden liep hij ten oosten van Utrecht. Daar liggen landgoederen Oostbroek en Niënhof, waar die oude beddingen te zien zijn.
Plantage Willem III
2.29 min, Marcel Creemers
Deze video gaat over de bijzonderheden van het gebied Plantage Willem III, een Aardkundig Monument. Het gebied heeft een van de karakteristieke sneeuwsmeltwaterdalen van de Utrechtse Heuvelrug. In de vorige eeuw waren hier enorme tabaksplantages. Het gebied stond vol met tabaksschuren. Er is nog een museum over de tabaksteelt in Amerongen.
De Waaien van Eemland
3.29 min, Marcel Creemers
Waaien of Wielen zijn kolken die ontstaan bij doorbraak van een dijk. Het water maakt diepe gaten net achter de dijk. In het Eemland zijn er tientallen waaien ontstaan bij de vele dijkdoorbraken. De Zuiderzee drong regelmatig bij hoog water de Eemdelta binnen en overspoelde de dijken.
Westbroekse Zodden 1
3.31 min, Marcel Creemers
Deze video gaat over de Westbroekse Zodden, een interessant laagveengebied tussen de Utrechtse Heuvelrug en de rivier de Vecht. Het Zoddengebied is een Aardkundige Monument. Het is interessant omdat er verschillende manieren van "verlanden" te zien zijn, zoals verlanding met riet vanuit de oevers en trilveen. Trilveen is een dunne slappe laag van planten en veen, die op het water drijft. Die lagen noemen ze hier "zodden".
Westbroekse Zodden 2
8.00 min, Kwis Design
De Westbroekse Zodden is een enorm poldergebied in Utrecht, grenzend aan het dorp Westbroek. Het uitgerekte veengebied ligt ten westen van Westbroek en grenst aan de nabijgelegen plaatsen Tienhoven en Breukeleveen. Dwars door het moerassige landschap loopt een bijzonder pad: het Bert Bospad.
Westbroekse Zodden 3, Oostelijke Vechtplassen
8.22 min, provincie Utrecht
Ruim twee jaar is al gewerkt in de polders Huis te Hart, Westbroekse Zodden, Molenpolder en Noorder Maarsseveens plassen. De polders maken deel uit van de Oostelijke Vechtplassen. In dit bijzondere Natura 2000-gebied wil de provincie Utrecht goede omstandigheden creëren voor planten, insecten, vogels en dieren die hier thuis horen.
Zwerfsteneneiland
3.43 min, Marcel Creemers
Op het Zwerfsteneneiland Maarn liggen ruim 700 zwerfstenen, waarvan er meer dan 150 wetenschappelijk bestudeerd zijn. Er liggen zogeheten "gidsgesteenten" waarvan we heel precies weten waar ze vandaan komen. Het eiland zelf is kunstmatig aangelegd in een voormalige zandafgraving van de NS. Deze video laat ook de turbulente geschiedenis van dit eiland zien.
de Gooise stuwwallen
4,39 min, Marcel Creemers
De Gooise stuwwallen zijn de meest westelijke nog zichtbare delen van de hele keten van stuwwallen die over de hele breedte van ons land liepen. Deze video gaat over de aardkundige waarde van dit gebied.
Naardermeer
2.10 min, Marcel Creemers
Buiten de nog aan de oppervlakte gelegen stuwwallen werd de geo(morfo)logische ontwikkeling van zuidoostelijk Noord Holland de afgelopen duizenden jaren met name door enkele rivierarmen, moerasmilieus, kwelwater en de soms opdringerige (Zuider)zee bepaald. Geleidelijk begraven rakende stuwwallen waren vooral aanvankelijk nog van grote invloed op de ontwikkeling van de moerassen en de vorming van meren. Zo ontstonden het Naarder- en later drooggelegde Horstermeer tussen uitlopers van de Gooise stuwwallen.
Mini-docu Naardermeer: Vakmanschap met natuur
12.43 min, AGV en Natuurmonumenten
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht maakte een hele mooie en heldere mini-docu over water en natuur in het Naardermeer. Boswachter Angelique Aerts: ‘In 15 minuten krijg je echt mee waarom het water feitelijk de basis is in het Naardermeer en zorgt voor de grote biodiversiteit in dit laagveenmoeras. Renske Diek van het Waterschap en mijn collega Luc nemen je op duidelijke manier mee in het werk dat er achter het schone water zit. Een hele fijne samenwerking waar we enorme resultaten bereiken.
Aetsveldsepolder
2.05 min, Marcel Creemers
Het is waarschijnlijk moeilijk voor te stellen: zo’n 3000 jaar geleden lag ter plaatse van de huidige Aetsveldse Polder een groot binnenmeer. In dezelfde periode werd de Vecht een zijrivier van de Rijn. Deze Vecht zorgde uiteindelijk voor opvulling van dit meer. Wat maakt deze polder nu zo anders
Andere Geosites
Leersumseveld
3.09 min, Marcel Creemers
Dit gebied ligt net ten noorden van de Utrechtse Heuvelrug. Hier heeft 150.000 jaren geleden landijs gelegen. Later heeft hier een warme zee - de Eemzee - gestaan en in de laatste ijstijd is er een flink pak zand aangewaaid. Het landijs, de zee en uitstuiving van het zand hebben dit landschap gevormd. Het is een prachtig wandelgebied.
Deelgebieden
Het Gooi - Een prachtige landstreek
3.20 min, Jongerden
Het heuvelachtige landschap van het Gooi ligt op de noordelijke uitloper van de Utrechtse Heuvelrug. Het is een bosrijk gebied afgewisseld met landgoederen, heide, water en weilanden. Door de vele overgangen van hoog naar laag en droog naar nat is er een grote verscheidenheid aan dieren en planten. Vanwege haar landschappelijke waarden is de regio zeer geliefd. Het Gooi is een inspiratiebron voor vele kunstenaars.
De Blauwe Agenda
7.02 min, NPUH
Janine Caalders, van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, in gesprek met Piet Verdonschot over de Blauwe Agenda voor de Heuvelrug. Onder de naam ‘Blauwe Agenda voor de Heuvelrug’ zijn afspraken gemaakt om problemen door watertekort én wateroverlast in en rondom Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug aan te pakken. Piet Verdonschot, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en Wageningen Universiteit, legt in dit filmpje uit hoe het watersysteem in elkaar zit.
Oostelijke Vechtplassen
12.33 min, Natura 2000
Natura 2000 Oostelijke Vechtplassen Utrecht ,een gebied om te koesteren.
Landgoed Eyckenstein
6.00 min, Kwis Design
Op de Utrechtse Heuvelrug bevindt zich Landgoed Eyckenstein: een prachtig gebied waar cultuur en natuur elkaar ontmoeten. Landgoed Eyckenstein is gelegen in Maartensdijk. Eyckenstein ligt op de grens van de hogere droge zandgronden en de lagere natte veengebieden. Dat maakt het landschap zeer gevarieerd.
Gebruikte gronden-de Heuvelrug
22 min, RTV Utrecht
RTV Utrecht zond in 2018 de televisiedocumentaire Gebruikte gronden uit. De documentaire gaat over de geschiedenis van het agrarische cultuurlandschap in de provincie Utrecht.
Gebruikte gronden-de Kromme Rijnstreek
22 min, RTV Utrecht
RTV Utrecht zond in 2018 de televisiedocumentaire Gebruikte gronden uit. De documentaire gaat over de geschiedenis van het agrarische cultuurlandschap in de provincie Utrecht.
Gebruikte gronden-de Geldersche Vallei
22 min, RTV Utrecht
RTV Utrecht zond in 2018 de televisiedocumentaire Gebruikte gronden uit. De documentaire gaat over de geschiedenis van het agrarische cultuurlandschap in de provincie Utrecht.
Gebruikte gronden-Veengebied
22 min, RTV Utrecht
RTV Utrecht zond in 2018 de televisiedocumentaire Gebruikte gronden uit. De documentaire gaat over de geschiedenis van het agrarische cultuurlandschap in de provincie Utrecht.
Van Rossum vertelt over ...
Van Rossum vertelt over ... de Utrechtse Heuvelrug
12.31 min, RTV Utrecht
Historicus Maarten Van Rossem neemt ons aan de hand van zijn persoonlijk fascinaties mee naar vroegere tijden. Deze week: de Heuvelrug.
Van Rossem vertelt over … Fort Rhijnauwen
15.00 min, RTV Utrecht
Historicus Maarten van Rossem bezoekt het grootste fort van de Nieuwe Hollandse waterlinie, fort Rijnauwen en komt daar op plekken die normaal niet toegankelijk zijn voor publiek.
van Rossem vertelt over … de kastelen van Langbroek
13.13 min, RTV Utrecht
Wie wel eens door het zuidoosten van onze provincie rijdt heeft het zich vast wel eens afgevraagd: Waarom lijkt het landschap rondom Langbroek op een perfect uitgemeten lappendeken? En wat doen al die mooie villa's en kastelen daar?
van Rossem vertelt over … Fort Honswijk
21.37 min, RTV Utrecht
Van Rossem duikt in het bewogen verleden van fort Honswijk. Hij spreekt met een man die daar in 1946 gevangen zat.
Andere informatieve films
Graven in de Heuvelrug (grafheuvels)
11.55 min, RTV Utrecht
Wie wel eens heeft gewandeld in de natuur tussen Rhenen en Elst moet ze haast wel eens gezien hebben: grafheuvels. Wilt u meer zien over hoe onze voorouders met hun doden omgingen, kijkt u dan naar de eerste aflevering van de nieuwe serie Verleden van Utrecht.
Veeneiken gevonden in de Bloemendalerpolder bij Weesp
Bij de aanleg van de nieuwbouwwijk Weespersluis in de Bloemendalerpolder bij Weesp zijn tientallen veeneiken aangetroffen uit de late prehistorie en de Romeinse tijd. In deze film wordt duidelijk gemaakt hoe veeneiken worden onderzocht en gedateerd. Deze veeneiken geven een goed beeld van de bosontwikkeling in de Bloemendalerpolder tussen de 13de eeuw v.Chr. en de 4de eeuw na Chr.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed juli 2020
Grafheuvels in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Er ligt een groot aantal grafheuvels in onze gemeente. Daar wordt veel onderzoek naar gedaan. Deze opname gaat over de opbouw van een grafheuvel. En hoe kunnen we zien of het echt om een grafheuvel gaat of niet.
Laag- en Hoogveen
2.51 min, GeoTV
Droogmakerijen
5.10 min, GeoTV
Grondboring
3.37 min, GeoTV
Verdroging provincie Utrecht - Tienhoven
3.18 min, Natuur en Milieufederatie Utrecht
Verdroging provincie Utrecht - Valkenengse Kil, Maarsbergen
3.17 min, Natuur en Milieufederatie Utrecht
Verdroging provincie Utrecht - Bloeidaal, Amersfoort
3.18 min, Natuur en Milieufederatie Utrecht
Het temmen van de brakke kwel
8.46 min, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht
In ons gebied bevindt zich een aantal diepe polders. Die polders hebben te kampen met brak (zout) kwelwater dat vanuit de diepte omhoogkomt. Eén van die polders is de Horstermeerpolder, tussen Nederhorst den Berg en Ankeveen. Daar vindt een waanzinnig project plaats: 𝐡𝐞𝐭 𝐭𝐞𝐦𝐦𝐞𝐧 𝐯𝐚𝐧 𝐝𝐞 𝐛𝐫𝐚𝐤𝐤𝐞 𝐤𝐰𝐞𝐥.
Bekijk het castellum Fectio, het grootste Romeinse fort in Nederland
Enkele jaren geleden is er naast het bekende Fort Vechten (Houten, Bunnik) een lage brede betonnen plint gelegd die een heel goede indruk geeft van de omvang van het castellum (2,5 hectare) dat daar door de Romeinen is gebouwd. Deze video is versie 0.5 van de digitale reconstructie. De camera maakt een lange tour door het fort. Als uitgangspunt zijn de afmetingen en contouren van het fundament gebruikt. Wat er op dat fundament heeft gestaan is niet duidelijk, getuige de verschillende tekeningen die van dit castellum bestaan.