Geo-Nieuwsbrief 32 – september 2022

Van de voorzitter

Terwijl het weer deze zomer tot voor enkele dagen droog, droger, droogst was, is het grondwaterpeil laag, lager, laagst. Het peil is blijven dalen en dat komt niet alleen door de droogte. Drinkwaterbedrijven (consumenten), industrie en landbouw onttrekken bij elkaar meer dan 1 miljard m3 (1.000.000.000.000 liter!) grondwater per jaar en dat is gewoon echt teveel. Ronduit zorgwekkend. Snel veel zorgvuldiger met het water omgaan en veel meer water vasthouden is het devies.

Uiteraard zijn we blij dat onafhankelijk juridisch onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de provincie Utrecht, bevestigt: toekenning van de kwalificatie Geopark zet het gebied “niet op slot”. Er komt geen extra wet- en regelgeving; gemeenten en provincies bepalen zelf welke waarden waar beschermd worden. Zolang er ook maar 40 beschermde Geosites zijn (zie het overzicht van de Geosites)

We kondigen met plezier een nieuwe excursie aan, dit keer een Geo-fiets-excursie, in en rond Amersfoort. En we verwelkomen weer een nieuwe Partner: de Gebiedsraad Kwinteloooijen. Kwintelooijen is een van de Geosites, een voormalige zandafgraving, nu deels recreatiegebied, deels beschermd natuurgebied.

Onze secretaris Paul Levelink doet in deze nieuwsbrief een zomers verslag en benadrukt maar weer eens dat het Geopark, door het boven tafel brengen en verspreiden van de verhalen over onze leefomgeving, bijdraagt aan meer bewustzijn over die leefomgeving en het water. Meer bewustzijn verbreedt en versterkt het draagvlak voor duurzame ontwikkeling, het uiteindelijke doel van het Geopark.

Tenslotte vermelden we graag het verschijnen van een boek en een wandelgids, beide aanraders en zeer relevant voor en zo goed passend bij het Geopark. Op 9 september nam mede-bestuurslid Walter Kooy deel aan het symposium “Het onzichtbare zichtbaar maken” en ontving daar een exemplaar van het boek “De dam bij Wijk en het Kromme Rijngebied in de middeleeuwen”. En op 24 augustus mocht ikzelf, uit handen van Marianne Wildenberg, een 1e exemplaar ontvangen van de Heuvelrughike, een nieuwe lange-afstands-wandeling (5 etappes, in totaal ca 95 km), van het noordelijkste punt van het Geopark: Huizen, aan het Gooimeer, over de Heuvelrug, tot aan het zuidelijkste punt: Rhenen, aan de Rijn.

Hartelijke groeten,
Marc Hofstra

Nieuwe Partners
De onderstaande organisatie heeft onlangs een Partner- of Steunverklaring ondertekend en geeft daarmee aan dat zij achter het burgerinitiatief Geopark Heuvelrug staat en dat waar mogelijk zal ondersteunen:

Gebiedsraad Kwintelooijen
De raad, bestaande uit natuurlijke personen, zijnde vertegenwoordigers van organisaties of belanghebbenden die worden geacht de belangen van het gebruik en beheer van recreatieterrein Kwintelooijen te behartigen. De taak van de Gebiedsraad bestaat uit het gevraagd en ongevraagd adviseren aan de colleges over beleid, beheer en uitvoering.

Geo-excursies
Fietsexcursie Hoog en Laag
De IVN-afdeling Amersfoort organiseert op zondagmiddag 18 september 2022 van 14.00-16.00 uur een fietsexcursie, met verhalen over aardkundige waarden.

Amersfoort ligt op de overgang van door water, wind en ijs gevormde en door de mens vormgegeven landschappen van de Utrechtse Heuvelrug, Gelderse vallei en het Eemland. De stad zelf vormt door de stenige bebouwing een rotsachtig landschap. Tijdens deze fietstocht, die begint op de Amersfoortse berg, dalen we zo’n 44 meter af naar de stad, stijgen weer enkele meters omhoog naar de dekzandhoogten en dalen af naar het natte, onder zeeniveau gelegen Eemland. Via de Soester Eng en de Korte duinen, bereiken we weer de Heuvelrug. Tijdens deze ongeveer 16 km lange tocht, staan de gidsen stil bij de geologische processen, waterhuishouding, cultuurhistorie door de eeuwen heen, in combinatie met de natuurwaarden in de verschillende biotopen, die we passeren.
De startlocatie is: Bergkerk, Dr. A. Kuyperlaan 2, 3818 JC Amersfoort. Deelname is gratis. Opgeven is niet nodig.
Zie: https://www.ivn.nl/afdeling/amersfoort/activiteiten/natuurfietsexcursie-ivn-amersfoort

Mijn mooiste plek

RTV Utrecht portretteerde vorig jaar in de serie ‘Mijn mooiste plek’ alle landschappen van Utrecht. Het Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland kwam daarin uitvoerig aan bod. De serie van RTV Utrecht wordt deze maand uitgezonden door Max, in het programma ‘Noord-Zuid-Oost-West’. De aflevering over Eemland wordt uitgezonden op donderdag 15 september 2022, 11.16-11.55 uur, op NPO2, tegelijk met de aflevering over de Gelderse Vallei.
https://www.gids.tv/tv-gids/uitzending/noord-zuid-oost-west/7421840

Ontboezeming
De afgelopen warme zomerweken in ons land veel gedaan wat je met deze temperaturen het beste kunt doen: fietsen in ons Geopark Heuvelrug Gooi Vecht. En tijdens die fietstochten komt regelmatig dezelfde gedachte op: Voor zowel een warme zomer als een boeiende omgeving hoef je niet naar het buitenland.

Genieten van de landgoederen of vergezichten op de Stichtse Lustwarande of het Gooi, kerseneten in het Kromme Rijngebied of langs de Langbroeker Wetering. Kijken naar de watersporters aan de Vechtse of Loosdrechtse Plassen of naar de botters aan de vroegere Zuiderzee kust bij Spakenburg. Of rijden door het boeiende en afwisselende agrarische landschap langs het Valleikanaal. Met de beschrijving op onze website van het Geopark als “Nederland in het klein” zeg je naar mijn mening niets te veel. Stuwwallen, polders, laagland, rivier- en verdedigingslinies. En dat allemaal omlijst door imposante landgoederen en historische dorpen en steden. En, heel belangrijk, grotendeels voor bewoners en bezoekers goed toegankelijk. En als je dan ook nog de Geo Wandel- en fietsroutes van onze website erbij pakt dan beleef je het allemaal nog beter.

Tegelijkertijd verschijnen al fietsend ook de uitdagingen. Stikstof, droogte, waterkwaliteit, bodemdaling, energietransitie. Nog veel heviger dan voorgaande jaren zie ik de uitingen daarvan om mij heen. Overal boerenbedrijven voorzien van omgekeerd vlagvertoon, roodbonte zakdoeken en begeleidende teksten. Drooggevallen sloten en greppels, verdroogde akkers. En nieuw geplaatste zonnepanelen en windmolens. Ons lid van de Strategische Adviesraad Piet Verdonschot spreekt in OP1 over de noodzaak van een fundamenteel ander waterbeheer. Hij beschrijft de bizarre werkelijkheid van een droogvallende Rijn en Lek als toekomstbeeld als we nu niets doen. Deltacommissaris Peter Glas spreekt over Nederland als “watermachine” die in een andere versnelling moet. Een verbouwing wat betreft waterbeheer maar ook aangepast landgebruik. Dit duurt decennia en vraagt grote investeringen. Dit betreft natuurlijk in heel belangrijke mate onze “eigen watermachines” de Utrechtse Heuvelrug en het Gooi.

Deze zomerperiode hebben we ook gebruikt om een kennismakings- en gespreksronde te doen met de (op)nieuwbenoemde wethouders in het Geopark. Tijdens de gesprekken kwamen deze uitdagingen uiteraard ook ter sprake. Onze boodschap dat het Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht de 2 provincies, 25 gemeenten en 3 waterschappen kan helpen bij het oplossen van deze uitdagingen valt in goede aarde. Onze missie om bij burgers en bewoners door het vertellen van het verhaal van het Geopark bewustzijn te creëren slaat aan. Voor mij zijn deze zomergesprekken een warme stimulans om te blijven werken aan het Geopark als verbindende schakel tussen bewoners en gebruikers van het gebied.

Paul Levelink
Secretaris bestuur Geopark Heuvelrug Gooi Vecht.

Heuvelrughike
Eind augustus is er bij Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig een nieuwe wandelgids uitgekomen, de Heuvelrughike. Deze nieuwe wandelroute doorkruist zowel het hele Geopark als 2 provincies en 11 gemeentes. De wandelgids vertelt het verhaal van de hele Heuvelrug. Daarin opgenomen zijn de geologische en culturele geschiedenis van het gebied, de 5 etappes, alle wetenswaardigheden onderweg én de mini-veldgids.

De wandelgids Heuvelrughike is te koop bij de betere boekhandel en online bij Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig.
SNP Natuurreizen biedt deze route als wandelvakantie aan.

De dam bij Wijk en het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen
De gebeurtenissen in 1122 zijn bepalend geweest voor het Kromme Rijngebied zoals dat er nu nog altijd uitziet. Dat was voor ingewijden al wel duidelijk sinds het standaardwerk van Kees Dekker uit 1983: Het Kromme Rijngebied in de middeleeuwen. Deze ‘Dikke Dekker’ van 672 bladzijden staat na al die jaren nog fier overeind. Het is echter geen gemakkelijk boek voor de moderne lezer. Het nieuwe boek maakt in ieder geval de hoofdlijnen uit Dekkers boek voor een breed publiek toegankelijk. Maar het biedt ook de nodige nieuwe inzichten en informatie.

Het boek is voor € 25,- te koop via de boekhandel of rechtstreeks te bestellen bij Uitgeverij Verloren.

Wat gebeurt hier en waarom? Lees het in de eerstvolgende nieuwsbrief, nummer 33.

Ons burgerinitiatief heeft geen vaste inkomsten, elke bijdrage helpt en is zeer welkom op
NL62 RABO 0322 0867 60, t.n.v. Stichting Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht , officieel erkend als ANBI.

Helpt u mee anderen te attenderen op de mogelijkheid zich in te schrijven voor deze Nieuwsbrief?