Geo-Nieuwsbrief 39 – juni 2023

bron: Vogelbescherming

Van de voorzitter
Trots en heel blij met nieuwe Partner het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut). De 75e Partner van ons Geopark! Na Universiteit Utrecht het 2e internationaal gerenommeerde instituut in het hart van het Geopark! Hoe mooi is dat?! Ook het KNMI draagt bij aan meer inzicht in klimaatverandering en het ontwikkelen van plannen om beter om te gaan met de gevolgen daarvan; een logische Partner dus.

Een leuke bijeenkomst op 7 juni in het Groene Huis in Amersfoort waar we de 1e Ontdekkaarten en Informatieboekjes over de Regio Amersfoort uitreikten aan de wethouders Rutger Dijksterhuis (Amersfoort), Wim Vos (Leusden), Peter van Asselt (Bunschoten/Spakenburg) en Henk-Jan Molenaar (Woudenberg).

Afgelopen maand kondigde provincie Utrecht aan de minister van LNV goedkeuring te vragen het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) uit te mogen breiden met natuurgebieden in en rond De Bilt, Baarn, Soest en Amersfoort. Ons bereiken van verschillende kanten vragen over wat zo’n uitbreiding voor het Geopark zou betekenen. Wat ons betreft is deze uitbreiding zeer welkom. Het Geopark is een groter gebied waar deze gebieden al in thuishoren en natuur is een van de hoofdaspecten waar het bij het Geopark om gaat (naast aardkunde, cultuurhistorie en water). Bewustwording is een belangrijke stap naar beter omgaan met onze leefomgeving en meer aandacht voor en bescherming van kwetsbare natuur past daarbij. We hopen zeer dat er hiermee ook extra aandacht en afstemming komt voor duurzaam toerisme en het gewenste ontzien van kwetsbare natuur.
Commissaris van de Koning Hans Oosters geeft bij de onderbouwing van het verzoek aan dat “natuur niet zomaar stopt waar mensen een lijn op de kaart zetten”. Ook dat zijn we van harte eens. Sterker nog: dat is ook precies de perfecte onderbouwing van de begrenzing van het Geopark! Geen getrokken lijn als grens, met name tussen provincie Noord-Holland en Utrecht, dwars door de Heuvelrug, maar natuurlijke grenzen, bepaald door de aardkundige en/of ecologische en/of cultuurhistorische eigenschappen en de waterhuishouding. Het Geopark zoals dat nu begrensd is, is te zien als een samenhangend waterhuishoudkundig systeem, de meest logische keuze: de hele Heuvelrug, van Gooimeer tot Rijn, inclusief de Vechtstreek, de Kromme Rijnstreek en Eemland.

Toeval of niet (denk van niet): bovenstaande kwam ook aan de orde tijdens het symposium van de Vechtplassencommissie op 11 mei jl., o.l.v.  de nieuwe voorzitter Pieter Broertjes. De onlogische grens tussen Noord-Holland en Utrecht en de wens het gebied als één geheel te benaderen, net als bij het Geopark. Uiteraard veel aandacht voor de problemen (o.a. minder kwel, achteruitgang biodiversiteit) en de noodzakelijke transities, naar aanleiding waarvan biologische boer en bestuurder Henk Jan Soede treffend opmerkte: "Loop voorop in de kudde, anders loop je in andermans stront."

Ondanks de ruime hoeveelheid extra regen in het voorjaar (of zijn we nu al weer op weg naar een nieuw droogterecord?) is er nog steeds alle reden tot grote zorgen en ingrijpende maatregelen. Er zijn nog steeds onvoldoende plannen, laat staan voldoende concrete maatregelen, om de te lage grondwaterstanden, de zeer slechte waterkwaliteit en de dramatische achteruitgang van de biodiversiteit structureel ten goede te keren. Prof. dr. Piet Verdonschot stelt zelfs dat een watercrisis aanstaande is, erger dan de stikstofcrisis!

Ook deze keer weer een zeer lezenswaardige bijdrage van Hans Hoes. Deze keer over het Sint-Janskerkhof in Laren.

En heb je de Wandelpin van de Heuvelrughike al (met bijdrage voor het Geopark!)? Zo niet: lees verderop in deze nieuwsbrief over het wat en hoe!

Hartelijke groeten,

Marc Hofstra

Nieuwe Partners
De onderstaande organisatie heeft onlangs een Partner- of Steunverklaring ondertekend en geeft daarmee aan dat zij achter het burgerinitiatief Geopark Heuvelrug staat en dat waar mogelijk zal ondersteunen:

KNMI, Nationaal kennisinstituut voor weer, klimaat en seismologie
Blij en trots met onze nieuwste Partner: topinstituut het KNMI, in het hart van de Heuvelrug.

In de woorden van Hoofddirecteur Maarten van Aalst :
"Het KNMI ligt in De Bilt, aan de voet van de Heuvelrug. Een gebied vol herinnering aan klimaatveranderingen op geologische tijdschalen, maar waar ook de gevolgen van de huidige opwarming van de aarde goed te merken zijn. Als nationaal Early Warning Centre werken we graag samen met partners in heel Nederland, en dus ook met Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht, om de gevolgen van de opwarming beter te zien aankomen en zo de risico’s te helpen beperken.”

Wij zijn het KNMI
Het weer is grillig, de bodem beweegt en het klimaat verandert. Voor onze veiligheid en welvaart moeten we weten welke risico’s en kansen dit oplevert. En: hoe we ons het beste kunnen voorbereiden. Die kennis heeft het KNMI in huis als het nationale kennis- en datacentrum voor weer, klimaat en seismologie. Betrouwbaar, onafhankelijk en gericht op wat Nederland nodig heeft.

Het KNMI maakt klimaatscenario's voor een mogelijk toekomstig klimaat voor Nederland. Het Klimaatsignaal'21 is in oktober 2021 gepubliceerd. In oktober 2023 verschijnen de nieuwe klimaatscenario's, deze vervangen de KNMI'14-klimaatscenario's.

Het Sint-Janskerkhof Laren
Bijdrage van Hans Hoes, Vrienden van het Gooi

Als tienjarig ‘welpje’ liep ik in 1960, evenals mijn vader in 1935, op 24 juni mee in de Sint-Jansprocessie van Laren naar het Sint-Janskerkhof. Ik wist dat het een oud kerkhof was. Pas nu weet ik dat het al in 1306 beschreven is en dat het waarschijnlijk al voor 1275 moet zijn ontstaan. Het is het oudste kerkhof in het Gooi. Mede daarom is dit cultureel erfgoed, samen met de vele doodwegen die er naar toe leiden, aangewezen als geosite van het Geopark Heuvelrug, Gooi en Vecht.
zie verder

Erfgoedvrijwilligers vinden duizenden resten uit de Tweede Wereldoorlog
Het afgelopen jaar hebben burgerwetenschappers van het project Scars of War de Utrechtse Heuvelrug en ’t Gooi afgezocht naar resten uit de Tweede Wereldoorlog en andere conflicten. Honderden deelnemers onderzochten via online platform LiDAR hoogtekaarten en ontdekten duizenden plekken met resten van vliegtuigbominslagen, munitiedepots en loopgraven. Onlangs werd het onderzoek afgerond.
zie verder

Vechtplassencommissie
Symposium: Loop voorop in de kudde …

De sfeer op het symposium 11 mei met als thema ‘het Vechtplassengebied in transitie’ was opperbest. Onder leiding van Pieter Broertjes, de nieuwe voorzitter van de Vechtplassencommissie (VPC), luisterden de sprekers naar elkaars argumenten en er werden ook stevige vragen gesteld aan de aanwezige deskundigen.

Men was het erover eens dat de provincie en het waterschap een leidende rol moeten vervullen. Meer regie is noodzakelijk om tot goede afwegingen te komen. De boer heeft alle troeven in handen, maar moet zich gesteund weten door provincie, gemeenten en terreinbeheerders zoals Natuurmonumenten. Er moet aandacht zijn voor het economische aspect van het boerenbedrijf.

Extra complicatie is dat het Vechtplassengebied wordt geregeerd door twee provincies: Utrecht en Noord-Holland. Het pleidooi van vertrekkend voorzitter Smit om de Vechtstreek als een eenheid te besturen viel in goede aarde. Kortom, werk aan de winkel. In haar droom zegt Smit het als volgt: “De grote opgaven van nu nopen tot georkestreerde veranderingen in de Vechtstreek. Zij vragen om een componist die de partituur op hoofdlijnen schrijft en een dirigent, die in samenspraak met de musici ((agrarische) ondernemers, bewoners, bestuurders) keuzes maakt, het tempo bepaalt, accenten legt en enthousiasmeert.”
zie verder

Uitreiking Ontdekkaarten en Informatieboekjes Geopark over Regio Amersfoort
De wethouders van Amersfoort, Bunschoten-Spakenburg, Leusden en Woudenberg namen 7 juni in het Groene Huis in Amersfoort de 1e Ontdekkaarten en Informatieboekjes in ontvangst die Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht maakte over en voor de Regio Amersfoort.

Rutger Dijksterhuis, wethouder Ruimtelijke ordening, Toerisme & recreatie in Amersfoort: “De natuur in onze regio is prachtig veelzijdig. Achter de veelzijdigheid van het gebied schuilt een ontstaansgeschiedenis die honderdduizenden jaren teruggaat. Door inwoners van de regio, scholen, bezoekers en natuurorganisaties te informeren over het ontstaan en de unieke kenmerken, ontdekken steeds meer mensen hoe bijzonder dit landschap is en waarom het belangrijk is dat we het goed onderhouden.”

 

Nieuws over de Heuvelrughike

Kick-off Reisweken bij Boekhandel Scheltema: Lezing Heuvelrughike + Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht

Op zaterdag 17 juni komen Paul Levelink (Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht) en Marianne Wildenberg (auteur wandelgids Heuvelrughike) langs bij Scheltema! Ter gelegenheid van de kick-off van Scheltema's Reisweken zullen Paul en Marianne een lezing geven over (wandelen in) het unieke stuwwallenlandschap van de Heuvelrug.

Kom langs en laat je inspireren door deze unieke wandeling door een uniek landschap!
Locatie: Scheltema, 2e etage (Rokin 9, 1012KK Amsterdam).
Duur: Van 15:00 tot 16:00

en verder . . .
Wandelpin Heuvelrughike
Deze Wandelpin is gemaakt in samenwerking met de maker van de wandelroute Heuvelrughike. De Heuvelrughike voert je in vijf etappes over de Heuvelrug in Noord-Holland en Utrecht. Je wandelt door het unieke Nederlandse stuwwallenlandschap vanaf de oude Zuiderzeekust bij Huizen tot en met de Grebbeberg voorbij Rhenen.DONATIE PER PIN
Van elke verkochte Wandelpin gaat er € 0,50 naar stichting Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht.
Voor meer info en bestellen, klik hier.
Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug hoort veel groter te zijn
Dat betoogt de provincie Utrecht in een brief aan het Rijk. Het zou logisch zijn om er natuurgebieden ten noorden van de A28 aan toe te voegen.
De Utrechtse Heuvelrug is twintig jaar geleden door het Rijk aangewezen als Nationaal Park. Dat betekent dat het gebied wordt gezien als belangrijke natuur waar de overheid zich verantwoordelijk voor voelt. In 2013 werd het al eens uitgebreid met gebieden tussen de snelwegen A12 en A28. Voorbij de A28 voelden gemeenten, terreinbeheerders en grote landgoedeigenaren er toen nog weinig voor om mee te doen. Nu is dat draagvlak er wel, zegt het provinciebestuur.
Het gestreepte deel op deze kaart moet aan Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug worden toegevoegd.
zie verder

Op deze veldjes in Groenekan wordt gewerkt aan het gras van de toekomst
Boer Teus Spelt in Groenekan naast de grasveldjes van de UU
Welk grasmengsel kan het beste tegen onze droge zomers? Moeten de planten diep of juist minder diep wortelen? En welke begroeiing is uiteindelijk de beste keuze voor een boer? Deze en meer vragen probeert de Universiteit Utrecht dit jaar te onderzoeken in Groenekan.

Edwin Pos is wetenschappelijk directeur van de Botanische Tuinen in Utrecht en legt uit hoe het experiment precies is opgezet. "We verzamelen en analyseren hier een heleboel data. We proberen de relatie tussen droogte, de biomassa-productie en het functioneren van ecosystemen te doorgronden.
zie verder

Studenten onderzoeken waterkwaliteit op Eyckenstein
Studenten van de studie Global Sustainability Science (Universiteit Utrecht) deden in maart onder begeleiding van Jannet Kamminga van het HDSR onderzoek naar de waterkwaliteit op Landgoed Eyckenstein. Kamminga (projectleider / kwartiermaker Citizen Science bij het HDSR): “We meten de waterkwaliteit op heel veel plekken in Nederland, maar op de Utrechtse Heuvelrug zelf vrijwel nog niet. Het is goed om dat in beeld te krijgen, want wanneer je weet wat de waterkwaliteit is, kun je ook kijken naar concrete oplossingen om die te verbeteren.”
zie verder

Ons burgerinitiatief heeft geen vaste inkomsten, elke bijdrage helpt en is zeer welkom op
NL62 RABO 0322 0867 60, t.n.v. Stichting Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht , officieel erkend als ANBI.

Helpt u mee anderen te attenderen op de mogelijkheid zich in te schrijven voor deze Nieuwsbrief?